Danıştay İstanbul Sözleşmesi kararını açıkladı

Cumhurbaşkanlığı kararıyla iptal edilen İstanbul Sözleşmesi’nin feshine yönelik açılan davanın duruşması Danıştay’da görüldü.

İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının iptali istemiyle açılan davada Danıştay savcısı Aytaç Kurt, çekilme kararının iptaline karar verilmesini istemişti.

Ancak Danıştay 10. Dairesi, İstanbul Sözleşmesi’nin feshine ilişkin 20 Mart 2021 tarihli Cumhurbaşkanı kararının iptal istemini oy çokluğuyla reddetti. İptal isteminin reddine 5 kişilik mahkeme heyetinden 3 üye onay verirken, 2 üye şerh düştü. Danıştay, temyiz yolunu açık tuttu.

“YÜRÜTME YETKİSİ CUMHURBAŞKANI’NDA”

Danıştay’ın karar metninde “Bu itibarla; Anayasa tarafından verilen temsil yetkisi ve 9 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine de verilen yetkiye istinaden tesis edilmiş olan dava konusu Cumhurbaşkanı Kararında hukuka aykırılık bulunmadığı ve davanın reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır” ifadelerine yer verildi.

Danıştay, kararın gerekçesinde milletlerarası anlaşmaların feshedilmesi, sona erdirilmesi ve anlaşmalardan çekilme kararlarının Cumhurbaşkanının ‘Türkiye Cumhuriyeti’nin Devlet Başkanı’ sıfatıyla temsil yetkisi içerisinde olduğu belirtildi.

Danıştay, Cumhurbaşkanı kararnamesiyle İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesinin yetkide ve usulde paralellik ilkesine aykırı olmasına ilişkin gerekçesinde, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılan tarih olan 20 Mart 2021’den önce yeni hükümet sistemi kapsamında yürütme yetkisinin Bakanlar Kurulu’ndan Cumhurbaşkanı’na geçtiği hatırlatıldı ve aykırılık bulunmadığına hükmedildi.

KARARA İLK TEPKİ: ANAYASA’YA SON DERECE AYKIRI

Türkiye Barolar Birliği Başkanı Erinç Sağkan, Danıştay’ın kararıyla ilgili SÖZCÜ’ye konuştu ve bu kararla cumhurbaşkanının aldığı bir kararın yargı denetiminin dışında olduğunun ortaya konduğunu söyledi:

“Maalesef ki Danıştay’ın bu kararı, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Cumhurbaşkanın aldığı kararların yargı denetiminin dışında olduğunun açık kanıtı niteliğindedir. Anayasa’ya son derece aykırı şekilde, uluslararası anlaşmadan, cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle çıkılmasını Danıştay’ın uygun bulması cumhurbaşkanının aldığı kararların yargı denetimine tabi olmayacağı anlamına gelir.

Kuvvetler ayrılığı ilkesiyle ilgili de temel bir sorundur bu. Hem de bir hukuk devleti olmadığımızı, her ne kadar anayasada yazsa da, rejimin hukuk sistemine tabii olmadığını ortaya koyan bir karar. Danıştay gibi en yüksek mahkeme tarafından hukukun üstünlüğünü yok sayan açık ikrar niteliğindedir.”

BİZİM İÇİN BİTMİŞ BİR SÜREÇ YOK

Davacı avukatlardan Yelda Koçak ise şunları söyledi:

“Şu anda öncelikle çok öfkeli olduğumu belirtmek isterim. Bir yıldan fazla süredir davayı takip ediyorum. Son 2-3 gündür UYAP’tan karara bakıyorum ama taraf olan avukat olarak kararı Anadolu Ajansı’ndan öğreniyorum. Bunun bize neleri hatırlattığının altını çizmek istiyorum.

Daha sonra ayrıntılı değerlendirme yapacağız ama şunu belirtmek isterim ki, biz bu davaları açarken de umudu tek bir mahkemeye bağlamamıştık. Bizim azmimiz, kadınların duruşu, ülkenin dört bir yanından bu davalara gelen kadınlar, avukatlar, hak savunucularıydı bizim umudumuz bağladığımız şey.

Bizim için bitmiş bir süreç yok. Her halükarda bu sürecin kazananı biziz. Biz, dağa taşa İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmeyeceğimizi yazmıştık, şimdi de mücadele etmekten asla geri durmayacağız.”

NE OLMUŞTU?

Türkiye’nin 2011 yılında imzaladığı ve 10 Şubat 2012’de Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi” 20 Mart 2021’de Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile feshedilmişti.

Bu karar hem iç kamuoyunda hem de uluslararası kamuoyunda bazı tepkileri beraberinde getirmiş; Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) gibi kurumlar Türkiye’yi iptal kararını gözden geçirmeye çağırmışlardı.

İstanbul Sözleşmesi’nin iptaline ilişkin tartışmalar gündeme geldiğinden bu yana sivil kadın örgütleri de buna tepki göstermiş ve sözleşmenin uygulamada kalması için gösteriler düzenlenmişti.